Η ζέστη να μένει μέσα – αυτό είναι το ζητούμενο κάθε ενεργειακής ανακαίνισης. Όμως, ακόμα και με την καλύτερη μόνωση, το σπίτι δεν μπορεί να παραμένει τελείως ανεπηρέαστο από τις καιρικές συνθήκες και τις μεταβολές της εξωτερικής θερμοκρασίας. Όταν φυσάει π.χ. δυνατός δυτικός αέρας θα χρειαστεί να ανεβάσετε λίγο τα καλοριφέρ στα δωμάτια που βρίσκονται στη δυτική πλευρά του σπιτιού, ώστε να διατηρηθεί η επιθυμητή θερμοκρασία. Όσο πιο εκτεθειμένο είναι το σπίτι, τόσο μεγαλύτερες είναι οι απώλειες θερμότητας γιατί, πολύ απλά, ο άνεμος απομακρύνει το σχετικά ζεστό στρώμα του αέρα που περιβάλλει τους τοίχους, αυτό που δημιουργείται από την ακτινοβολία θερμότητας του σπιτιού. Στην εξωτερική επιφάνεια των τοίχων απομένει τότε ένα στρώμα ψυχρού αέρα το οποίο με τη σειρά του αρχίζει να θερμαίνεται αλλά σύντομα απομακρύνεται από τον κρύο άνεμο. Αυτός λοιπόν ο κύκλος εναλλαγής των συνθηκών στους εξωτερικούς τοίχους επιβαρύνει αρκετά +το κόστος θέρμανσης.
Εδώ ακριβώς μπαίνουν τα φυτά στο παιχνίδι: δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από τα ψηλά δέντρα και τους θαμνοφράχτες που να μπορεί να «φρενάρει» τον ορμητικό κρύο άνεμο σε απόσταση από το σπίτι. Και συγχρόνως να διατηρείται κάποιος ζεστός αέρας ανάμεσα στα φύλλα των αναρριχώμενων φυτών και ανάμεσα στα φυτά της πράσινης στέγης. Με άλλα λόγια να δημιουργείται από τη φυτεμένη επιφάνεια μαζί με την κάλυψη της πρόσοψης κάτι σαν ενδιάμεσο θερμομονωτικό στρώμα.
ΤΟΙΧΟΣ ΝΤΥΜΕΝΟΣ ΜΕ ΦΥΛΛΑ
Η λειτουργία της πράσινης πρόσοψης βασίζεται στο ότι ο τοίχος έχει πυκνή κάλυψη από φύλλα και δεν είναι γυμνός, εκτεθειμένος στον αέρα. Ιδανικές επιλογές είναι τα φυτά με πυκνό φύλλωμα όπως ο κισσός και η αναρριχώμενη ορτανσία, η αγράμπελη και το αγιόκλημα. Με εξαίρεση τον κισσό που πιάνεται από μόνος του στον τοίχο, τα αναρριχώμενα φυτά χρειάζονται συνήθως πλέγματα που τοποθετούνται σε απόσταση 5 εκ. περίπου μπροστά από τον τοίχο.
Πολλοί ιδιοκτήτες αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τις πράσινες προσόψεις γιατί ανησυχούν ότι τα φυτά θα προκαλέσουν φθορές στην επιφάνεια ή ότι οι ρίζες τους θα μεταφέρουν υγρασία στους τοίχους. Και οι δύο φόβοι έχουν αποδειχθεί ανυπόστατοι: τα αναρριχητικά δεν προκαλούν ποτέ φθορές σε μία πρόσοψη που δεν παρουσιάζει από πριν ζημιές. Και πολύ εύκολα μπορούν να κρατηθούν οι ρίζες κάπως μακριά από τον τοίχο.
Η τοποθέτηση αναρριχώμενων φυτών στην πρόσοψη δεν ενδείκνυται όταν υπάρχει ξύλινη επένδυση ή θερμομονωτικό επίχρισμα με ανοικτούς πόρους, όταν έχει εφαρμοσθεί κάποιο σύστημα πρόσθετης εξωτερικής θερμομόνωσης, ή και όταν η εξωτερική επιφάνεια της πρόσοψης απαιτεί τακτική συντήρηση.
ΘΑΜΝΟΦΡΑΚΤΗΣ
Οτιδήποτε προστατεύει από τον αέρα, συμβάλλει στη διατήρηση της ζέστης του σπιτιού και στην εξοικονόμηση ενέργειας. Οι θαμνοφράκτες αποτελούν πολύ καλή λύση σε περιοχές με δυνατούς ανέμους. Συχνά συνδυάζονται και με σειρές δέντρων, οξιές, λεύκες, κυπαρίσσια κ.λ.π. ώστε να δημιουργείται ένα αρκετά ψηλό αντιανεμικό φράγμα.
Ειδικά οι οξιές, με το τακτικό κλάδεμα αποκτούν μεγάλη πυκνότητα και επειδή η οξιά ρίχνει τα φύλλα της αργά την άνοιξη όταν εμφανίζονται οι νέοι βλαστοί, προσφέρουν καλή προστασία όλο το χειμώνα.
Οι θαμνοφράκτες, δεν χρειάζονται πολύ χώρο αλλά απαιτούν τακτική φροντίδα. Ιδιαίτερη σημασία έχει το σχήμα: ο θαμνοφράκτης διατηρείται πυκνός και πράσινος μέχρι τη βάση μόνο αν το κάτω μέρος του είναι φαρδύτερο από την κορυφή, δηλαδή θα πρέπει να έχει τραπεζοειδή διατομή.
Μία καλή εναλλακτική λύση είναι οι ζώνες από θάμνους και δέντρα. Χρειάζονται σχετικά πολύ χώρο, είναι όμως ευκολότερες στη φροντίδα. Ο συνδυασμός ανθοφόρων και οπωροφόρων οδηγεί σε ένα κομψό αποτέλεσμα και αποζημιώνει για τη σπατάλη χώρου. Και αυτός όμως ο τύπος θαμνοφράκτη θα πρέπει να είναι πυκνός μέχρι κάτω. Αν υπάρχουν κενά χαμηλά θα δημιουργηθούν στροβιλισμοί και η ταχύτητα του αέρα πάνω από το έδαφος θα είναι αυξημένη. Μπορεί αυτό να μην έχει μεγάλη σημασία για την αντιανεμική προστασία του σπιτιού, όμως τα δυνατά ρεύματα αέρα προκαλούν λίγο-πολύ ζημιές στα φυτά και τα λουλούδια.
Οι θαμνοφράκτες θα πρέπει να φυτεύονται προς την κατεύθυνση του κύριου ανέμου, ώστε αυτός να πέφτει κάθετα πάνω στον πράσινο τοίχο. Και για τους λεγόμενους φράκτες ελεύθερης ανάπτυξης, όλα σχεδόν τα είδη θάμνων είναι κατάλληλα.
ΔΕΝΤΡΑ
Τα δέντρα παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιβράδυνση του αέρα. Όσο μεγαλύτερα είναι, τόσο καλύτερα. Όσοι δεν έχουν την τύχη να διαθέτουν ένα μεγάλο δέντρο στη σωστή θέση του κήπου, μια οξιά, μια βελανιδιά, μια καστανιά, θα πρέπει να ψάξουν για δέντρα που αναπτύσσονται γρήγορα. Το ρεκόρ σε αυτή την κατηγορία το έχει η ιτιά, αλλά και η λεύκα και το σφεντάμι ψηλώνουν αρκετά γρήγορα.
Η σωστή θέση ενός δέντρου που καλείται να προσφέρει προστασία από τον αέρα βρίσκεται πάντα προς την κατεύθυνση του κύριου ανέμου, κοιτώντας από το σπίτι. Η απόσταση από το σπίτι εξαρτάται από το τελικό ύψος του δέντρου- όσο ψηλότερο προβλέπεται ότι θα γίνει, τόσο μεγαλύτερη θα πρέπει να είναι και η απόσταση.
«ΠΡΑΣΙΝΗ» ΣΤΕΓΗ
- Οι πράσινες στέγες είναι ευεργετικές όλες τις εποχές: τον χειμώνα ζεσταίνουν το σπίτι και το καλοκαίρι το διατηρούν δροσερό. Αλλά και οι συνηθισμένες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας σχεδόν δεν γίνονται αισθητές. Η λειτουργία της πράσινης στέγης βασίζεται κυρίως στο ότι τα φυτά «αιχμαλωτίζουν» ένα στρώμα αέρα πάνω από την επιφάνεια της στέγης το οποίο επιβραδύνει σημαντικά τη μεταφορά θερμότητας από μέσα προς τα έξω. Φυσικά παίζει ρόλο και το υπόστρωμα των φυτών. Συνδυασμοί φυτών που αναπτύσσονται σε πορώδη ορυκτά υποστρώματα, όπως η ελαφρόπετρα και η άργιλος, δίνουν πολύ καλά αποτελέσματα.
- Παλαιότερα οι στέγες καλύπτονταν από φλοιούς σημύδας για να προστατεύονται από την υγρασία, σήμερα χρησιμοποιούνται ειδικές μεμβράνες και από πάνω διάφορα συστήματα φύτευσης.