Menu
Τα βασικά υλικά για τους διάφορους σοβάδες είναι άμμος, τσιμέντο, ασβέστης, μαρμαρόσκονη και νερό. Ανάλογα με την περίπτωση, χρησιμοποιείται άμμος ποταμίσια ή θαλάσσης (ξεπλυμένη), τσιμέντο γκρι ή λευκό, ασβέστης αερικός σε πολτό ή σε σκόνη, ασβέστης υδραυλικός και σε κάποιες περιπτώσεις μείγματα ορισμένων υλικών, με γύψο για παράδειγμα. Πολλές φορές η σύνθεση εμπλουτίζεται με πρόσθετα και πρόσμικτα, όπως ρευστοποιητές, συγκολλητικά, στεγανοποιητικά, αντισυρρικνωτικά, χρωστικές ουσίες, ή και με στοιχεία ενισχυτικά (οπλισμός με ίνες).
Όταν πρόκειται για μεγάλη οικοδομή, η ανάμιξη των υλικών γίνεται σε αυτόματο αναμικτήρα και από αυτόν τροφοδοτείται με εύκαμπτο πλαστικό σωλήνα το μηχάνημα (πρέσα) εκτόξευσης του σοβά, που λειτουργεί με πεπιεσμένο αέρα. Σοβατίσματα μικρότερης έκτασης μπορούν άνετα να γίνονται χωρίς μηχανήματα και χωρίς ειδικούς τεχνίτες, αρκεί να υπάρχουν οι στοιχειώδεις γνώσεις γύρω από το θέμα.
Συνήθως η διαδικασία του σοβατίσματος έχει τρεις φάσεις: την πεταχτή στρώση, τη βασική στρώση και τη στρώση του φινιρίσματος. Ανάμεσα στις τρεις στρώσεις θα πρέπει να μεσολαβεί πάντα το αναγκαίο χρονικό διάστημα. Ο σοβάς «μαζεύει» καθώς στεγνώνει. Αν μια στρώση απλωθεί πριν να έχει η προηγούμενη τραβήξει κανονικά, είναι μάλλον βέβαιο ότι θα προκύψουν ρηγματώσεις.
Προετοιμασία
Σε καινούργιες οικοδομές χρειάζεται ένας καλός καθαρισμός από λάδια ξυλοτύπων, υπολείμματα από μπετόν, ξύλα και σιδερόβεργες. Οι επιφάνειες καταβρέχονται δύο-τρεις μέρες πριν από το σοβάτισμα. Όπου υπάρχει ανάγκη, οι σωληνώσεις υδραυλικών και ηλεκτρολογικών δικτύων καλύπτονται με γαλβανισμένο μεταλλικό πλέγμα, οι περιοχές συνάντησης διαφορετικών δομικών υλικών ενισχύονται με υαλόπλεγμα και οι γωνίες των τοίχων προστατεύονται με μεταλλικά ή πλαστικά προφίλ (γωνιόκρανα). Σε προσόψεις μονωμένες με διογκωμένη ή εξηλασμένη πολυστερίνη είναι απαραίτητο το αστάρωμα. Υπάρχουν ειδικά αστάρια ακρυλικής βάσης, όπως και άλλα κατάλληλα για μεταλλικές επιφάνειες.
Πρώτη στρώση: πεταχτό
Είναι η στρώση σύνδεσης της τοιχοποιίας με το σοβά. Εκτοξεύεται μηχανικά ή διαστρώνεται με το μυστρί και το φραγκόφτυαρο, δημιουργώντας ένα πυκνό, τραχύ υπόστρωμα που θα εξασφαλίσει επαρκή πρόσφυση για την επόμενη, βασική στρώση. Γίνεται με χονδρόκοκη άμμο και η αναλογία νερού είναι λίγο αυξημένη ώστε το τελικό υλικό να έχει αρκετά ρευστή μορφή. Αν και πλήρης, με μέσο πάχος 7 χιλ., αυτή η πρώτη στρώση δεν πρέπει να καταλήγει σε μια απόλυτα ομαλή, ισόπαχη επικάλυψη. Το υλικό ρίχνεται έτσι (ραντιστό) ώστε να σχηματίζεται μία κάπως άγρια, σαγρέ επιφάνεια. Εξασφαλίζεται με αυτόν τον τρόπο η αποτελεσματικότερη δυνατή συνάφεια με τη στρώση που θα ακολουθήσει.
Βασική στρώση
Λέγεται και λάσπωμα ή γέμισμα, έχει μέσο πάχος 14 χιλ. και γίνεται τρεις περίπου μέρες μετά την πρώτη στρώση. Για εξωτερικά επιχρίσματα η άμμος είναι χονδρόκοκη (0/5) και για εσωτερικά μεσόκοκη (0/3). Η εφαρμογή πραγματοποιείται πάντα με οδηγούς. Κατασκευάζονται από κονίαμα τάκοι ζυγίσματος πάνω και κάτω και στη συνέχεια διαμορφώνονται οι κατακόρυφοι οδηγοί. Συχνά, αντί για οδηγούς από κονίαμα, τοποθετούνται ανά 80 εκ. περίπου ράγες ανοξείδωτες ή αλουμινένιες. Πάνω στους οδηγούς βασίζεται κατά τις μετακινήσεις του ένας οριζόντιος ξύλινος πήχης. Με την «ανάσυρση» του πήχη στρώνεται το γέμισμα συνεπίπεδα με τους οδηγούς. Πριν έχουν τοποθετηθεί βέβαια τα ενσωματωμένα στον κάθε τοίχο στοιχεία, πλαίσια κουφωμάτων κ.λ.π. Η επιφάνεια που προκύπτει βουρτσίζεται συνήθως όταν αρχίζει το πήξιμο για να γίνει σπυρωτή και να διευκολύνει την πρόσφυση της επόμενης στρώσης.
Τρίτη στρώση
Εφτά ως δέκα μέρες μετά τη βασική ξεκινά η διάστρωση της τρίτης και τελευταίας στρώσης, με μέσο πάχος 5 χιλ. και με μαρμαρόσκονη συνήθως αντί άμμου (μαρμαροσοβάς) και με τσιμέντο λευκό αντί γκρι. Ελέγχεται πρώτα η επιπεδότης, η αντοχή και η πρόσφυση της προηγούμενης στρώσης και αν χρειάζονται διορθώσεις γίνονται με κονίαμα της δεύτερης και ποτέ της τρίτης στρώσης. Η διάστρωση γίνεται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη το κονίαμα πιέζεται μέσα στην τραχιά επιφάνεια της βασικής στρώσης και στη δεύτερη διαμορφώνει την τελική επιφάνεια με διάφορους τρόπους.
Τριφτό. Το κονίαμα επιπεδώνεται και τρίβεται με ξύλινο τριβίδι. Μετά διαβρέχεται και ξανατρίβεται με τριβίδι με λάστιχο, μέχρι να γίνει εντελώς λείο.
Πατητό. Όπως το τριφτό αλλά αντί για δεύτερο τρίψιμο η επιφάνεια πατιέται με το μυστρί.
Θυμαράκι. Ανάλογα με το ζητούμενο ανάγλυφο επιλέγεται και η κοκκομετρική σύνθεση. Το κονίαμα ραντίζεται όσο αυτό της πρώτης φάσης είναι ακόμα νωπό, με αποτέλεσμα μια ομοιόμορφη σαγρέ επιφάνεια.
Έτοιμοι σοβάδες
Τα βιομηχανικά προαναμεμιγμένα επιχρίσματα που χρειάζονται μόνο προσθήκη νερού, αποτελούν πολύ καλή λύση για κάθε ερασιτέχνη, καθώς διασφαλίζουν σταθερή ποιότητα και σωστή αναλογία υλικών. Προσφέρονται σε μεγάλη σειρά ειδικών συνθέσεων, καλύπτοντας κάθε ανάγκη και κάθε απαίτηση τόσο από τεχνικής όσο και από αισθητικής πλευράς. Μερικά παραδείγματα:
Ινοπλισμένοι σοβάδες. Με βελτιωτικά πρόσθετα και ίνες πολυπροπυλενίου, προσφέρουν αυξημένη πρόσφυση και μεγάλη αντοχή στις κρούσεις και στον παγετό.
Ρητινούχοι υδαταπωθητικοί σοβάδες. Παρουσιάζουν μηδενική σχεδόν απορρόφηση νερού, καλή ικανότητα διαπνοής και αντοχή σε ακραίες κλιματικές συνθήκες.
Λευκοί σοβάδες που, με την προσθήκη χρωστικών, χρωματίζονται σε πολλές ανεξίτηλες αποχρώσεις.
Σοβάδες μιας στρώσης. Εμπλουτισμένοι με πολυμερικές ρητίνες, οι λευκοί αυτοί και συνήθως ινοπλισμένοι σοβάδες αντικαθιστούν τη βασική και την τελική στρώση.
Διακοσμητικά επιχρίσματα
Είναι πολλά τα είδη των, έγχρωμων πολλές φορές, διακοσμητικών επιχρισμάτων που εφαρμόζονται σαν τρίτη στρώση και δεν χρειάζονται βάψιμο. Οι χρωστικές περιλαμβάνονται στο μίγμα τους και η ανάγλυφη επιφάνεια διαμορφώνεται ανάλογα με το μέγεθος των κόκκων της μαρμαρόσκονης ή άλλων αδρανών.
Γραφιάτο επίχρισμα. Περιέχει μικρούς και μεγάλους κόκκους και παρουσιάζει σχεδόν λεία επιφάνεια με λεπτές και παχύτερες γραμμές, οι οποίες διαμορφώνονται με κινήσεις της σπάτουλας.
Νησιώτικο επίχρισμα. Δίνει την εικόνα παραδοσιακού, ανώμαλου σοβά με πολλά εξογκώματα. Εφαρμόζεται σε παχιά στρώση και μορφοποιείται ελεύθερα πριν πήξει.
Ανάγλυφο πολυμερές επίχρισμα σε μορφή πάστας κατάλληλο για προσόψεις. Είναι συγχρόνως προστατευτικό και δημιουργεί αδρές, λευκές ή έγχρωμες επιφάνειες.
Χωριάτικο επίχρισμα. Υδαταπωθητικός σοβάς τελικής στρώσης με σταθερής κοκκομετρίας μαρμαροψηφίδα, λευκό τσιμέντο και ειδικές ρητίνες. Εφαρμόζεται με απλά εργαλεία σοβατίσματος ή με μηχανάκι αρτιφισιέλ.
Stucco Lustro
Φινίρισμα διακοσμητικό βασισμένο σε παμπάλαια ιταλική τεχνική διαμόρφωσης εξαιρετικά λείων και γυαλιστερών τοίχων. Τεχνική «πολυτελείας», δύσκολη και περίπλοκη, με εντυπωσιακά όμως αποτελέσματα. Το υλικό είναι ένα είδος έτοιμου ασβεστοκονιάματος που αναμιγνύεται με νερό και βάφεται με προσθήκη χρωστικών. Απλώνεται σε υπόστρωμα που πρέπει να είναι λείο, πεντακάθαρο και εντελώς στεγνό, σε στρώση λεπτή που σκόπιμα δεν τρίβεται αλλά παραμένει λίγο τραχιά για να πιάσει καλά η επόμενη στρώση, πάχους 1 ως 2 χιλ. Ακολουθούν διαδοχικές λεπτές επιστρώσεις και σπατουλάρισμα με σπάτουλα πλαστική -ποτέ μεταλλική- και μια τελική, πολύωρη επεξεργασία, αρκετά κουραστική, με σαπούνι ή κερί ή και με τα δύο.
