Menu
Τι είναι;
Πρόκειται για μία συλλογική ονομασία ορυκτών πυριτικών αλάτων με ινώδη μορφή. Οι ίνες είναι μικροσκοπικές, λεπτότερες από 5 χιλιοστά του χιλιοστού. αλλά παρουσιάζουν εξαιρετικά μεγάλη αντοχή και είναι ανθεκτικές στις υψηλές θερμοκρασίες και τις χημικές ουσίες. Παρουσιάζουν επίσης καλά μονωτικά χαρακτηριστικά και μπορούν να υφανθούν. Έτσι, το υλικό αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον σαν πλέγμα ενίσχυσης για ψαθυρά δομικά στοιχεία.
Οι ίνες αμιάντου έχουν διάφορους χρωματισμούς, ανάλογα με το ορυκτό βάσης: ο λευκός αμίαντος προέρχεται από τον ορυκτό χρυσοτίλη, από τον κροκιδολίτη προέρχεται ο μπλε αμίαντος και από τον αμοσίτη ο καφέ αμίαντος.
Διακρίνουμε «ασθενώς δεσμευμένα» προϊόντα αμιάντου (π.χ. ψεκαζόμενο αμίαντο) με ελάχιστη περιεκτικότητα ινών 60%. Σε αυτά τα υλικά παρατηρείται υψηλή εκπομπή ινών όταν υποστούν ακόμα και μικρές σχετικά φθορές. Στα «δεσμευμένα» προϊόντα αμιάντου (π.χ. πλάκες αμιαντοτσιμέντου) η εκπομπή ινών είναι σαφώς περιορισμένη.
Τι είναι αυτό που κάνει τόσο επικίνδυνο;
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του αμιάντου είναι ότι γίνεται απειλητικός για την υγεία μόλις δεχθεί οποιασδήποτε μορφής ζημιά ή και απλή επεξεργασία. Οι πλάκες πρόσοψης δεν αποτελούν κίνδυνο όσο παραμένουν κρεμασμένες στη θέση τους. Τα πράγματα γίνονται κρίσιμα όταν οι πλάκες σπάσουν, κοπούν, τροχιστούν, αμμοβοληθούν, αποξεστούν ή θρυμματιστούν. Σε αυτές τις περιπτώσεις διασκορπίζονται οι μικροσκοπικές αιωρούμενες ίνες που μπορούν να εισχωρήσουν στους πνεύμονες. Με κάθε αναπνοή οι ίνες ανοίγουν λεπτότατες τρύπες στον ιστό των πνευμόνων, και μάλιστα για χρόνια αφού δεν πρόκειται να απομακρυνθούν ποτέ από τους πνεύμονες. Η συνέπεια: καρκίνος του πνεύμονα, κάποτε ακόμα και 40 ή 50 χρόνια μετά την εισπνοή των ινών. Οι τεχνίτες που έχουν εκτεθεί σε υψηλές συγκεντρώσεις αμιάντου στον εργασιακό τους βίο συχνά εμφανίζουν και ένα είδος πνευμονοκονίασης, τη λεγόμενη αμιάντωση.
Μέχρι πότε χρησιμοποιήθηκε;
Ο αμίαντος ήταν γνωστός από τα πολύ παλιά χρόνια. Οι αρχαίοι Έλληνες τον χρησιμοποιούσαν σαν φυτίλι στα λυχνάρια τους. Και τα δύο ονόματα asbestos και amiante που του έχουν δοθεί παγκοσμίως είναι ελληνικής προέλευσης. Άσβεστος επειδή δεν καιγόταν κατά τη χρήση του στα λυχνάρια και Αμίαντος από το ότι δεν «υφίστατο μίανσιν».
Από τις αρχές του 19ου αιώνα ο αμίαντος χρησιμοποιήθηκε σε όλα τα πιθανά προϊόντα. Το 1900 κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες πατενταρισμένες πλάκες αμιαντοτσιμέντου (ετερνίτης). Από το 1990 όμως σε πολλές χώρες άρχισε να απαγορεύεται η παραγωγή και χρήση αμιάντου λόγω των συνεχώς αυξανόμενων περιπτώσεων ασθενών και του αντίστοιχα υψηλού υγειονομικού κόστους. Η απαγόρευση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση τέθηκε σε εφαρμογή το 2005.
Που περιέχεται;
Ο αμίαντος συναντάται και σήμερα σε πολλά προϊόντα λόγω της υψηλής του αντοχής στη θερμότητα και τα μονωτικά χαρακτηριστικά του: επίπεδες και κυματοειδείς πλάκες αμιαντοτσιμέντου σε στοιχεία προσόψεων και κάλυψη στεγών, παλιά υλικά τριβής φρένων, σόμπες, υλικά δαπέδου από συνθετικό υλικό (PVC), υλικά κόλλας και τσιμεντοκονίας, παλιές ηλεκτρικές συσκευές (σεσουάρ, τοστιέρες) καθώς και σε διάφορα υλικά στεγανοποίησης. Στα νοικοκυριά οι πιθανοί κίνδυνοι εντοπίζονται κυρίως στα παλιά υλικά επίστρωσης δαπέδου από PVC και της (συνήθως μαύρης) κόλλας που χρησιμοποιείται για την τοποθέτηση, τους αμιαντοσωλήνες για την αποχέτευση καθώς και τα ελενίτ για τις στέγες και τα στηθαία των μπαλκονιών. Αμίαντο μπορεί να περιέχουν και οι παλιές ζαρντινιέρες και γλάστρες.
Επιτρέπεται να τον απορρίψω μόνος μου;
Όχι. Οι εργασίες αποξήλωσης και αποκατάστασης με υλικά αμιάντου επιτρέπεται να γίνονται μόνο από εξειδικευμένες εταιρίες, οι οποίες έχουν πιστοποιηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες για την εκτέλεση αυτών των εργασιών. Εσείς, σαν ιδιώτης, δεν επιτρέπεται να αφαιρέσετε ή να αποξηλώσετε και να απορρίψετε τα δομικά υλικά που περιέχουν αμίαντο.
Ποιά τα μέτρα προστασίας κατά την κανονική απόρριψη;
Κάθε εργασία ανακαίνισης σε δομικά τμήματα που περιέχουν αμίαντο δηλώνεται στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία. Αυτό το αναλαμβάνει φυσικά η εταιρία. Αν η ανακαίνιση γίνει σε εσωτερικούς χώρους, τότε αυτοί θα πρέπει να αποκλειστούν τελείως. Η είσοδος σε αυτούς τους χώρους επιτρέπεται μόνο με κατάλληλη προστατευτική στολή, γάντια και μάσκα. Στον χώρο δημιουργείται υποπίεση ώστε οι ίνες να μη μπορούν να διαφύγουν προς τα έξω, π.χ. κατά τις εργασίες λείανσης. Όλα τα υλικά αμιάντου συσκευάζονται αεροστεγώς πριν απομακρυνθούν. Ακολουθεί ο σχολαστικός καθαρισμός του χώρου.
Σε εξωτερικούς χώρους, π.χ. όταν πρόκειται για πλάκες πρόσοψης, το έδαφος μπροστά σκεπάζεται με μεμβράνη, ενώ με μεμβράνη τυλίγεται και η σκαλωσιά. Κατά την αποξήλωση δεν επιτρέπεται να προκληθούν ζημιές στις πλάκες. Οι βίδες ξεβιδώνονται και τα καρφιά αφαιρούνται με τανάλια. Σε ορισμένα είδη πλακών, ένας τεχνίτης ψεκάζει με ειδικό υλικό για την προσκόλληση των ινών, καθώς ο συνεργάτης του κατεβάζει τις πλάκες. Αυτό γίνεται για να αποκλειστεί ο θρυμματισμός των πλακών κατά την αφαίρεση. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται το κατέβασμα των πλακών με ρίψη.
Πώς θα βρω μία πιστοποιημένη εταιρία;
Η εξειδικευμένη για τον εντοπισμό και την αφαίρεση αμιάντου εταιρία στην οποία θα αναθέσετε τις εργασίες θα πρέπει να διαθέτει τη σχετική άδεια από το ΥΠΕΚΑ.
Καλό είναι να βεβαιωθείτε για αυτό το πιστοποιητικό πριν την έναρξη των εργασιών. Στον Χρυσό Οδηγό και στο Διαδίκτυο θα βρείτε τις διευθύνσεις των εξειδικευμένων εταιριών που υπάρχουν στην περιοχή σας.
Πόσο κοστίζει η απόρριψη;
Το κόστος διαχείρισης και απόρριψης αμιάντου και αμιαντούχων υλικών παραμένει υψηλό στη χώρα μας επειδή απαγορεύεται η ταφή τους σε ΧΥΤΑ και πρέπει να μεταφερθούν στο εξωτερικό. Το ξήλωμα κοστίζει από 20-35 €/τετρ. μέτρο και η μεταφορά στους ειδικούς χώρους ταφής στη Γερμανία περίπου 1,5€ το κιλό.
Για την ανάθεση θα πρέπει να περιγράψετε με ακρίβεια τις εργασίες. Κάθε επιπλέον ώρα εργασίας και κάθε επιπλέον τόνος υλικού κοστίζει ακριβά. Αυτό ισχύει κυρίως για τις πλάκες πρόσοψης, ειδικά όταν υπάρχει φέρουσα κατασκευή και ενδιάμεσο στρώμα από ορυκτοβάμβακα.
Τι πρέπει να κάνω αν έχω εισπνεύσει ίνες αμιάντου;
Τα προϊόντα αμιάντου δεν αποτελούν κίνδυνο όταν είναι τοποθετημένα και βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Εφόσον αναθέσετε την απόρριψη σε κάποια εξειδικευμένη εταιρία, η πιθανότητα να εισπνεύσετε ίνες αμιάντου είναι ελάχιστη. Αν ωστόσο έχετε κάποια υποψία, επισκεφθείτε έναν πνευμονολόγο. Αυτός μπορεί να διαπιστώσει την επιβάρυνση με αμίαντο μέσα από τις εξετάσεις αίματος και ούρων, την ακτινογραφία και την τομογραφία (CT).
Τι γίνεται με το αμιαντοτσιμέντο στους σωλήνες ύδρευσης;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι αν και ο εισπνεόμενος αμίαντος είναι γνωστό καρκινογόνο δεν υπάρχουν στοιχεία ότι έχει κάποιο αρνητικό αποτέλεσμα όταν καταπίνεται από το πόσιμο νερό. Αυτή είναι μία επίκαιρη ανταπόκριση στη πρόσφατη ανησυχία που έχει δημιουργηθεί λόγω της χρήσης αμιαντοτσιμέντου στους σωλήνες ύδρευσης.
Η εγκύκλιος ΔΥΓ2/19028 «Αμιαντοσωλήνες στο δίκτυο ύδρευσης» δεν συμπεριλαμβάνει τις ίνες αμιάντου σαν παράμετρο που πρέπει να ελέγχεται στο πόσιμο νερό και επισημαίνει ότι «Σε ότι αφορά στις επιπτώσεις στην υγεία από την κατάποση ινών αμιάντου με το πόσιμο νερό, από τα συμπεράσματα μελετών της διεθνούς βιβλιογραφίας δεν προκύπτει τεκμηριωμένα άμεση συσχέτιση ενδεχόμενης παρουσίας ινών αμιάντου και επιπτώσεων στην υγεία από την κατάποση τους». Σημειώνουμε ότι για την παράμετρο αυτή δεν υπάρχει όριο στην ισχύουσα νομοθεσία.
