Menu
Ο τροχός με δύο δίσκους διαφορετικής κόκκωσης είναι το ιδανικό μηχάνημα για το τακτικό τρόχισμα των κοπτικών εργαλείων. Γενικά όμως στα θέματα τροχίσματος οι επιλογές είναι πολλές. Για συνηθισμένα τροχίσματα αρκεί ο τραχύς δίσκος κορουνδίου. Για τροχίσματα κόψεων ενισχυμένων με σκληρομέταλλα, καταλληλότερος είναι ο δίσκος από πυριτικό καρβίδιο. Η σύνθεση του υλικού, οι διαστάσεις, η κόκκωση και ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός στροφών αναγράφονται στην ετικέτα κάθε δίσκου.
Οι λειαντικοί τροχοί είναι δύο ειδών: για ξηρό τρόχισμα και για υγρό τρόχισμα. Στο ξηρό τρόχισμα η ταχύτητα του δίσκου ρυθμίζεται σε σχετικά υψηλές στροφές, μέχρι και 3000 στροφές το λεπτό. Το τροχιζόμενο εργαλείο μετακινείται γρήγορα πάνω κάτω στο δίσκο, ώστε να τρώγεται ομοιόμορφα το υλικό και να μην αναπτύσσονται μεγάλες θερμοκρασίες. Δεν πιέζεται πολύ, γιατί η κόψη μπορεί να πυρακτωθεί σε ορισμένα σημεία και να μαλακώσει, οπότε ουσιαστικά αχρηστεύεται. Στο υγρό τρόχισμα ο δίσκος περιστρέφεται περνώντας μέσα από ένα «λουτρό» νερού με μικρή ταχύτητα, περίπου100 στροφές το λεπτό. Έτσι, αποτρέπεται η υπερθέρμανση και πυράκτωση του μετάλλου, ενώ συγχρόνως καθαρίζεται η επιφάνεια του δίσκου που έχει κόκκωση 800 ως 1200, δηλαδή πολύ λεπτή. Υπάρχουν και τύποι λειαντικών τροχών που συνδυάζουν και τους δύο τρόπους τροχίσματος: τον ξηρό και τον υγρό.
Στην κόψη μιας καινούργιας λεπίδας οι δύο πλευρικές επιφάνειες σχηματίζουν μια αυστηρά καθορισμένη γωνία, ανάλογα με τον προορισμό του κάθε εργαλείου. Στα μαχαίρια της πλάνης για παράδειγμα η γωνία είναι 30 μοίρες, στα σκαρπέλα 25 και στα καλέμια πάνω από 40 μοίρες. Με τη χρήση η κόψη φθείρεται, στρογγυλεύει σιγά-σιγά, χάνεται ο «αθέρας» της και αρχίζει ο εφιάλτης του μάστορα. Είναι αδύνατο να δουλέψει σωστά, να αφαιρέσει με την πλάνη μια λεπτή φλούδα ξύλου ή να σκαλίσει με το σκαρπέλο κάποια εγκοπή. Και τότε φτάνει η ώρα του τροχίσματος, που θα ξαναδώσει στην κόψη την προκαθορισμένη γωνία και θα προφυλάξει το μάστορα από κακοτεχνίες.
Ανάλογα με τη γωνία της κόψης, ρυθμίζετε τη θέση του στηρίγματος γενικής χρήσης. 2 Τροχίζετε πρώτα με την κόκκωση 220 μέχρι να δημιουργηθεί σε ολόκληρο το μήκος της κόψης ένα αισθητό ίχνος. 3 Με κόκκωση 1000 συνεχίζετε τη λεπτότερη λείανση. 4 Φτάνοντας στο φινίρισμα, εμποτίστε το δερμάτινο δίσκο με λεπτό λάδι μηχανής και επιστρώστε την ειδική κρέμα. 5 Για να είναι η επιφάνεια μεγαλύτερη, κρατάτε το μαχαίρι πάνω στο δερμάτινο δίσκο διαγώνια προς τη φορά λείανσης. Προσοχή: Μη στρέφετε ποτέ την κόψη του μαχαιριού αντίθετα προς τη φορά λείανσης πάνω στο δερμάτινο δίσκο, γιατί θα του κάνετε ζημιά.
Οι περισσότερες πέτρες ακονίσματος είναι σήμερα συνθετικές και λειαίνουν συνήθως πιο αποτελεσματικά από ό,τι οι περισσότερες φυσικές πέτρες.
Το ακόνισμα μπορεί να γίνει και χωρίς ρεύμα
Για κάποιον που τροχίζει εργαλεία μόνο περιστασιακά, δεν είναι απαραίτητο να αγοράσει μηχανή. Οι πέτρες ακονίσματος μπορούν να καλύψουν ικανοποιητικά τις ανάγκες του. Το πεδίο εφαρμογής τους ξεκινά από τα φτηνά μαχαίρια κουζίνας του ενός ευρώ και φτάνει μέχρι και τα υψηλής ποιότητας μαχαίρια, τις λεπίδες της πλάνης και τα ακριβά τσεκούρια.
Ένας τέτοιος εξοπλισμός ακονίσματος, στοιχίζει πολύ λίγο και χωράει σε κάθε συρτάρι. Όταν θελήσετε να ακονίσετε κάτι, θα δουλέψετε πάνω σε ένα σταθερό τραπέζι, που την επιφάνειά του θα προστατέψετε με ένα ανθεκτικό πλαστικό φύλλο από τις γρατζουνιές και το βρέξιμο. Τα «εργαλεία» που θα χρησιμοποιήσετε είναι απλά μια σειρά από πέτρες ακονίσματος, με διάφορες κοκκώσεις, βαθμολογημένες όπως περίπου τα γυαλόχαρτα. Οι μικρότεροι αριθμοί αντιστοιχούν σε χοντρές κοκκώσεις, με μεγάλη απόδοση ως προς την αφαίρεση υλικού, ενώ οι μεγαλύτεροι αριθμοί αντιστοιχούν σε λεπτότερες κοκκώσεις και μικρότερες αποδόσεις.
Οι πέτρες αυτές λειαίνουν τόσο καλά, επειδή είναι ταυτόχρονα και σκληρές και μαλακές. Το στρώμα των σκληρών λειαντικών κόκκων βρίσκεται πάνω σε ένα μαλακό υπόστρωμα. Κατά τη διάρκεια της λείανσης οι κόκκοι στομώνουν σιγά-σιγά και σπάνε, οπότε, μαζί και με τα μεταλλικά σωματίδια που αποσπώνται από την κόψη του εργαλείου, δημιουργούν μια «λάσπη» που κάθε τόσο την καθαρίζετε με νερό. Έτσι, αποκαλύπτονται συνεχώς νέοι, κοφτεροί λειαντικοί κόκκοι που εξασφαλίζουν την κανονική πρόοδο του ακονίσματος.
Πάνω στις πέτρες το ακόνισμα γίνεται με αρκετή πίεση. Μειώνετε την πίεση μόνο κατά το φινίρισμα με την πέτρα της πολύ λεπτής (6000) κόκκωσης, προκειμένου να έχετε μια ακόμη πιο κοφτερή κόψη.
Πολλές «νερόπετρες» μπορείτε να τις διατηρείτε μόνιμα μέσα σε νερό, αφού πρώτα έχετε πάρει και τη γνώμη του πωλητή. Και είναι καλύτερα στην περίπτωση αυτή να φυλάτε την πέτρα μέσα σε βρόχινο νερό.
Επίπεδη και υγρή επιφάνεια
Ο βασικός κανόνες είναι: η επιφάνεια της πέτρας να είναι πάντα απόλυτα επίπεδη και οι πέτρες να μπαίνουν σε νερό τουλάχιστον 15 λεπτά πριν από τη χρήση.
Ελέγχετε τακτικά την επιφάνεια σε πλάγιο, κόντρα φωτισμό και με έναν αλουμινένιο χάρακα. Αν εντοπίσετε κάποια ανομοιομορφία, μπορείτε να απλώσετε υγρό σμυριδόχαρτο πάνω σε μια γυάλινη επιφάνεια και να τρίψετε πάνω του την πέτρα μέχρι να ξαναγίνει εντελώς επίπεδη.
